هفتمین نشست کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران دستور کار خود را بررسی مشکلات صنعت طیور، شیرخام و فرآورده‌های دامی قرار داد. رئیس سازمان دامپزشکی کشور مهمان ویژه این نشست بود که هم به مشکلات و معضلات فعالان بخش خصوصی گوش سپرد و هم تلاش کرد با سخنانی دقیق پاسخ پرسش‌های آنان را بدهد.

«دکتر مهدی خلج» در این نشست از تلاش‌های سازمان دامپزشکی کشور برای تسهیل امور فعالان بخش خصوصی و البته تمرکز بالا روی سلامت و بهداشت مواد غذایی مصرفی مردم از مزرعه تا سفره سخن گفت.

به گزارش کانون انجمن های صنایع غذایی ایران، در ابتدای این نشست، «کاوه زرگران» رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی با اشاره به تعدد نهادهای نظارتی و مشکلات مترتب بر تولیدکنندگان مواد غذایی، از حاضران در نشست خواست تا به طور دقیق به خواسته‌ها، مطالبات و مشکلاتی که در حیطه اختیارات و وظایف سازمان نظام پرشکی قرار می‌گیرد اشاره داشته باشد. زرگران با ابراز امیدواری نسبت به تداوم همکاری‌های نزدیک کمیسیون کشاورزی، آب و مواد غذایی با سازمان دامپزشکی کشور از مهدی خلج خواست تا به صورت دوره‌ای در تعدادی از نشست‌های کمیسیون حضور پیدا کند.

«دکتر فرهاد طاهریان»، عضو انجمن واردکنندگان فرآورده‌های خام دامی با اشاره به واردات گوشت اعلام کرد که به همان اندازه‌ای که تولید در اقتصاد کشور اهمیت دارد، واردات مدیریت شده نیز برای تامین نیازهای کشور ضروری است. طاهریان گفت: در ماده سوم قانون بهبود فضای مستمر کسب‌و‌کار ذکر شده است که دستگاه‌های اجرایی موظف هستند به هنگام تدوین یا اصلاح بخشنامه‌ها و رویه‌های اجرایی نظر تشکل‌های اقتصادی را استعلام و مورد توجه قرار دهند. در این راستا انجمن واردکنندگان گوشت به عنوان یک تشکل انتظار دارد دستگاه‌های اجرایی که متولی تولید هستند و یا بحث بهداشت را دنبال می‌کنند، جایگاه لازم را برای این تشکیلات لحاظ کنند.

وی افزود: لازم است که در برنامه‌ریزی‌های تنظیم بازار، نقطه نظرات این انجمن مدنظر قرار گیرد اما در حال حاضر حضور انجمن در مساله قیمت‌گذاری‌ها کاهش یافته است و ما شاهد رقابت‌های نادرست هستیم.

طاهریان با بیان اینکه ماده ششم قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار به بحث راه‌اندازی سامانه‌های اطلاعاتی و آماری در نهادهای دولتی که صدور مجوز می‌کنند، پرداخته است، گفت: سازمان دامپزشکی یکی از دستگاه‌های موفق در زمینه راه‌اندازی سیستم‌های آماری بوده و این انتظار وجود دارد که تشکل‌ها هم از این سامانه‌های آماری به منظور شفافیت در کار بهره ببرند. درخواست انجمن این است که سازمان دامپزشکی با رعایت مبانی قانونی آمار شفاف را به منظور واردات گوشت در اختیار ما قرار دهد تا درنهایت به نتیجه‌ای برسیم که نفع مصرف‌کننده را در پی داشته باشد.

بررسی قانون بهبود فضای کسب و کار در وزارت اقتصاد

در پاسخ به مطالبات انجمن واردکنندگان گوشت، مهدی خلج با تاکید بر اینکه بحث بهبود فضای کسب‌و‌کار توسط کمیته‌ای در وزارت اقتصاد در حال تنظیم و بررسی است، گفت: این کمیته در نظر دارد با رفع موانع غیرضروری و البته با تاکید بر مجوزهایی که ضرورت دارد شفاف‌تر از گذشته نهادهای ناظر را مشخص کند و از مجوزهای بی‌مورد بکاهد.

وی افزود: سازمان دامپزشکی در تمامی کشورها به عنوان مرجع صلاحیت‌دار، وظیفه صدور گواهی بهداشتی محصولاتی را برعهده دارد که از کشور ما به کشورهای دیگر صادر می‌شود.

خلج با تاکید بر این که اعطای این مرجعیت الزاماتی نیز دارد گفت: اولین گام بازدید و بررسی سازمان است و سازمان از نظر قانون، ساختار و توان کارشناسی، آزمایشگاه و ارتباطات با بخش خصوصی مورد بررسی قرار می‌گیرد. خوشبختانه سازمان دامپزشکی کشور ما در این عرصه موفق عمل کرده است. ما در سال 1393 حدود 31 هزار و 120 مجوز بهداشتی صادرات و حدود هشت هزار مجوز بهداشتی تزانزیت کالا و مجوز بهداشتی واردات صادر کردیم.

او ادامه داد: سازمان دامپزشکی در ارائه سامانه‌های آماری پیشرو است و حدود 12 سامانه الکترونیک دارد. ما آمار را هر 15 روز یک بار به معاون وزیر جهادکشاورزی در امور بازرگانی ارائه می‌کنیم اما باید بگویم سازمان دامپزشکی مسئولیتی در زمینه کمیت ندارد، بلکه مسئول اعمال الزامات بهداشتی است. لذا در مورد در اختیار قرار دادن آمار در اختیار انجمن‌ها و تشکل‌های بخش خصوصی، باید معاونت وزیر تصمیم بگیرد.

کنترل کیفی و بهداشتی در صنایع لبنی

«رضا باکری» که دبیر انجمن صنایع لبنی را برعهده دارد از همکاری خوب این انجمن با سازمان دامپزشکی کشور خبر داد و گفت: کمیته مشترکی بین انجمن و سازمان شکل گرفته است که وظیفه تدوین و اجرای طرح ارتقای بهداشتی و کیفی شیر خام را در راس دستور جلسه خود قرار داده است.

باکری خاطرنشان کرد: ما در راستای اجرای استاندارد شیر خام با اهالی صنعت تبادل‌نظر کردیم و کمیته‌های استانی برای اجرای این طرح فعال شدند. امیدوارم تا پایان سال 94 این پروژه به نتایج قابل توجهی در ارتقا و بهبود کیفی شیر خام دامداری‌ها برسد.

باکری در پایان تاکید کرد: ممیزی دامداری‌ها و منشا ماده اولیه صنایع لبنی همواره مورد توجه کمپانی‌های خارجی بوده است و در واقع بدون تثبیت کنترل کیفی و بهداشتی امکان رشد صادرات فراهم نمی‌شود.

چگونگی نظارت دامپزشکی بر عرضه شیر خام

در ادامه نشست، «کاوه زرگران» رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران با طرح پرسشی از مهدی خلج گفت: به دلیل خطر شیوع بیماری تب مالت، سازمان غذا و دارو بر عدم عرضه شیرخام در واحدهای صنفی تاکید دارد. باتوجه به اینکه مسئولیت شیر خام تا لحظه‌ای که وارد کارخانه شود، برعهده سازمان دامپزشکی است، این نهاد در این زمینه چه فعالیتی را انجام می‌دهد؟

مهدی خلج در پاسخ به این پرسش عنوان کرد: کانون‌های بازرگانی، اقتصادی و بهداشتی باید روی سلامت شیر خام تمرکز کنند.

رئیس سازمان دامپزشکی با بیان این که در کشور ما شیر خام 65 درصد کل فرآورده‌های خام دامی ‌را تشکیل می‌دهد تاکید کرد که نباید اجازه داده شود مخاطرات بهداشتی شیر از حداکثر مجاز بیشتر شود.

خلج گفت: شعار اصلی سازمان دامپزشکی از سال 1382 "ایمنی غذا از مزرعه تا سفره" بوده است. در راستای تامین سلامت شیر خام سال گذشته کمیته‌ای به نام ارتقای کیفیت بهداشتی شیرخام با حضور وزارت بهداشت و درمان، سازمان استاندارد، دامداران؛ اعم از انجمن صنفی گاوداران، انجمن دامداران ایران، صنایع لبنی و کارخانجات تشکیل شد. در این کمیته کتاب ارتقای کیفیت بهداشتی شیر خام را تهیه و به استانداران کشور ابلاغ کرده‌ایم.

وی با ارائه پیشنهادی به سخنان خود ادامه داد: ما اگر می‌توانستیم به ازای هر لیتر شیر، تعرفه‌ای دریافت و در صندوقی پس‌انداز می‌کردیم، می‌توانستیم با خرید خدمات بخش غیردولتی توسط سازمان، بازرسان بهداشتی شیر خام را در تمام ایستگاه‌های تحویل شیرخام مستقر کنیم تا تمام شیرهای تولیدی در روستاها از لحاظ بیماری‌هایی نظیر سل، تب مالت و بیماری‌های مهم مورد بررسی قرار بگیرند.

خلج عنوان کرد که چندین بار این پیشنهاد را مطرح کرده اما هنوز به تصویب و اجرا نرسیده است.

روس‌ها علاقه‌مند به خرید فرآورده‌های لبنی هستند

رئیس سازمان دامپزشکی کشور در ادامه سخنان خود از علاقمندی روس‌ها برای خرید فرآورده‌های لبنی ایرانی خبر داد و گفت: روس‌ها مانند سایر خریداران فرآورده‌های لبنی در دنیا، به دامداری‌ها توجه ویژه‌ای دارند و تاکید می‌کنند که دامداری‌ها باید تحت نظارت وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی باشد. ما نیز با تفاهمی که با وزارت بهداشت داشتیم از این وزارتخانه اختیاراتی گرفتیم تا با کارخانجاتی که برنامه صادرات فرآورده‌های لبنی به روسیه دارند همکاری داشته باشیم.

مهدی خلج با اشاره به عرضه محصولات لبنی در واحدهای صنفی گفت: بیماری تب مالت ناشی از کاهش واکسیناسیون از سال‌های 88 تا 90 بوده است، چراکه در این سال‌ها به دلیل تحریم‌های اقتصادی واکسن باکیفیت تامین نشد. تمام تلاش ما این است که با فرهنگ‌سازی مردم را به سمت خرید فرآورده‌های فرآوری شده ببریم و سعی کنیم با هشدارهای لازم آنها را از خرید محصولات غیرفرآوری شده برحذر داریم.

تلاش برای خودکفایی ایران در تولید DCP مرغ

نماینده اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران که یکی از حاضران در نشست کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران بود در ارتباط با بحث DCP (دی‌کلسیم فسفات) مرغ گفت: مجمع تولیدکنندگان برای به‌سازی خوراک دام و طیور با سازمان دامپزشکی همکاری‌های لازم را دارد. در گذشته واردات مواد اولیه DCP داشتیم اما درحال حاضر خودمان تولید می‌کنیم و اگر سازمان دامپزشکی کمک بیشتری به ما بکند می‌توانیم به موفقیت‌های بیشتری برسیم.

وی افزود: طبق بند 9 ماده 12 قانون ارزش افزوده، مصرف‌کنندگان ما از پرداخت ارزش افزوده معاف هستند. ما برای تامین اصلی‌ترین ماده اولیه مجبور به پرداخت ارزش افزوده هستیم و این محصول ما را گران‌تر می‌کند. با وجود تلاش‌هایی که تاکنون برای رفع این مشکل داشتیم به دلیل عدم پشتیبانی سازمان دامپزشکی به نتیجه نرسیده‌ایم.

شرط پویایی تولید، صادرات است

مهدی خلج در پاسخ به این سوال ابتدا به مبحث صادرات پرداخت و گفت: شرط پویایی تولید، صادرات است. سیاست‌های دولت، رییس جمهور و تاکیدات مقام معظم رهبری، صادرات غیرنفتی است و یکی از سیاست‌های پررنگ وزارت جهاد کشاورزی هم این است. باید واژه زیبایی به نام بهداشت و سلامت‌محوری در تولید لفظ روزانه ما شود.

رئیس سازمان دامپزشکی کشور افزود: اگر می‌خواهیم صادرات داشته باشیم باید با سازمان دامپزشکی آن کشور وارد تعامل شویم. در یک و نیم سال گذشته توانستیم کارهای خوبی انجام دهیم. در اولین گام پروتکل بهداشت دام و دامپزشکی را با روسیه تنظیم کرده‌ایم و مفهوم آن این است که کالای ما می‌تواند به کل کشورهای عضو اتحادیه گمرکی فدراسیون روسیه برود. در مورد عراق موافقت‌نامه بهداشت دام و دامپزشکی امضا شده است و قرار به عملیاتی کردن موافقت‌نامه است.

وی ادامه داد: با کشورهای ارمنستان، آذربایجان و پاکستان هم در حال امضای موافقت‌نامه دام و دامپزشکی هستیم. بازار دیگر چین است که در حال رایزنی برای صادرات پای مرغ به آن کشور هستیم. بالغ بر 20 کشور 70 کالای ما را خریداری می‌کنند و در واقع جهت‌گیری وزارت جهاد کشاورزی دیپلماسی اقتصادی برای یافتن بازارهای جدید است.

رئیس سازمان دامپزشکی هم‌چنین در مورد DCP توضیح داد: در این مورد حدود 17 کارخانه بازبینی شد، درنهایت به این نتیجه رسیدیم که فلزات سنگین در تولیدات آنها بالاست. این کارخانه‌ها شناسایی و تولید آنها را متوقف کردیم. با این همه سازمان آماده است با همکاری وزارت جهادکشاورزی از گروهی برای تامین اسید فسفریک استفاده و به این وسیله آن را به کلسیم فسفاتی تبدیل کنیم که فلزات سنگین آن کمتر از حد مجاز باشد و بتوان از آن استفاده کرد.

روزانه600 هزار تن مازاد تولید تخم‌مرغ داریم

«فرزاد طلاکش»، دبیرکل کانون سراسری مرغ تخم‌گذار ایران، با اشاره به افزایش صادرات مرغ و تخم‌مرغ در دو سال اخیر گفت: برای رسیدن به رشد 87 درصدی صادرات، یک سال زمان صرف کردیم تا بتوانیم دولت را قانع کنیم 10 درصد از تولید تخم‌مرغ را از تنظیم بازار خارج کند.

این فعال اقتصادی افزود: افزایش شش درصدی تولید تخم مرغ جای خوشحالی دارد، اما باید این نکته را مدنظر قرار دهیم که ما روزانه 600 هزار تن مازاد تولید تخم‌مرغ داریم و این جای افتخار نیست. متاسفانه وزارت جهاد کشاورزی در برنامه‌های خود توسعه را یک طرفه را دیده است. تولید ما در حالی مدرن شده است که سیستم توزیع ستنی داریم و در واقع به بازار داخلی و صادرات توجه نشده است.

طلاکش با اشاره به لزوم توجه و تمرکز روی صادرات محصولات و فرآورده‌های تخم‌مرغ گفت: ما باید بحث بازار، برندسازی، بسته‌بندی را مدنظر قرار دهیم. در خوشبینانه‌ترین حالت افغانستان تا پنج سال آینده و عراق تا هفت سال آینده خریدار تخم‌مرغ ما هستند، چراکه در تولید مستقل می‌شوند. برای حل این مشکل ما باید صادرات محصولات تخم‌مرغ را به کشورهای دورتر از همسایه‌ها مد نظر قرار دهیم.

عدم امیدواری به صادرات تخم مرغ

«فرهاد لطفی»، معاون امور تولیدات دامی دفتر امور طیور نیز در همین زمینه گفت: ما به صادرات امید زیادی نداریم. صادرات تخم‌مرغ در دنیا ضعیف است و بازار کنونی که در اختیار ما قرار گرفته نتیجه بحران‌های ناشی از بی‌ثباتی سیاسی در کشورهای همسایه است. ما باید در برنامه‌ریزی خودمان جمعیت کشور در سال‌های آتی، مصرف سرانه و کشش بازار مصرف را در نظر بگیریم تا به اهدافمان برسیم.

لطفی افزود: بخشی از برنامه‌ریزی ما صادرات تخم‌مرغ و ذخیره‌سازی آن است. در سال 93 ما 925 هزار تن تولید تخم‌مرغ داشتیم که البته 97 هزار تن آن از تخم سایر ماکیان بوده است. پیش‌بینی ما این است که در سال جاری حدود 916 هزار تن تولید تخم مرغ داشته باشیم و پیش‌بینی برنامه ششم را با سه درصد رشد در نظر گرفته‌ایم.

وی در پایان گفت: درصدد هستیم که میدانی را مانند بازار بزرگ میوه تشکیل دهیم تا تولیدکنندگان تخم‌مرغ‌های تولیدی خود را به راحتی در معرض فروش بگذارند.

بلاتکلیفی واحدهای خوراک دام

«مجید موافق قدیری»، رییس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران، در سخنان خود از تولیدکنندگان غیرمجاز و سنتی و اثرگذاری آنان روی قیمت تمام شده محصولات و تولید خوراک دام غیربهداشتی گلایه کرد.

به گفته قدیری تولید این واحدها به دلیل عدم رعایت مسایل بهداشتی ارزان‌تر است و آمار دقیق و قیمت واقعی را مخدوش می‌کند.

وی همچنین گفت: واحدهای تولیدی خوراک دام در بلاتکلیفی هستند که تحت نظر کدام یک از سه سازمان استاندارد، غذا و دارو و یا سازمان دامپزشکی باشند.

رقابت ناسالم کارخانه‌ها با نهادهای صنفی

«دکتر شمسعلی ‌هادیزاده معلم»، رییس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران، از نابرابری در حوزه تولیدات غذایی انتقاد کرد و گفت: کارخانه‌های تولیدی ما باید با نهادهایی رقابت کنند که نه مالیات می‌دهند و نه ملزم به پرداخت هزینه‌های تولید باکیفیت کالا هستند. فروشگاه‌هایی در سطح شهر وجود دارند که بدون در نظر گرفتن بهداشت و سلامت، محصولات غذایی را به خریداران ارائه می‌کنند و از این راه سود خوبی نصیب آنها می‌شود.

هادیزاده افزود: مهم‌ترین لطف سازمان دامپزشکی در این راستا این است که در برابر آنها ایستادگی یا مصرف درست را در میان مردم ترویج کند.

لزوم ارائه استاندارد اجباری برای شیرخام

«شهریار دبیریان»، عضو انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران نیز عرضه محصولات به ویژه شیر خام به صورت سنتی را مورد انتقاد قرار داد و هشدار داد که تب مالت تا پایان عمر همراه فرد می‌ماند.

دبیریان گفت: ضروری است سازمان دامپزشکی به همراه بهداشت محیط وارد این حوزه شود و نظارت‌های کنترلی بر روی شیرخام داشته باشند. متاسفانه در حال حاضر تمام محصولات لبنی ما به جز شیرخام استاندارد اجباری دارند. برای این امر برنامه‌ریزی لازم است تا این استاندارد به درستی بازنگری شود، به طوری که قابل اعمال از سوی نهادهای مربوطه باشد.

کنترل مراکز جوجه‌کشی

«عظیم حجت»، عضو اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی، با اشاره به مباحث مدیریت در تولید، توزیع، فروش و مدیریت مصرف گفت: در بحث مدیریت تولید سازمان دامپزشکی باید بر مواد اولیه در انبارها، نظارت بیشتری داشته باشد. هم‌چنین مراکز جوجه‌کشی برای عدم تحویل جوجه به واحدهای غیرمجاز کنترل شوند چراکه باعث شیوع بیماری در مناطق می‌شوند.

وی ادامه داد: بحث صدور مجوزهای صادرات مرغ موضوعی بود که تا قبل از شیوع آنفلوانزا توسط اتحادیه سراسری انجام می‌شد اما به صورت اتفاقی گفتند نیازی به صدور حکم وزارت جهاد نیست. این در حالی است که تشکل نیاز دارد تا علاوه بر تنظیم بازار، کنترل صادرکننده را نیز داشته باشد.

خمیر مرغ، مساله ای که همچنان پابرجاست

«محمد یوسفی»، عضو انجمن پرورش دهندگان مرغ گوشتی نیز گفت: خمیر مرغ مساله‌ای است که هم چنان پابرجاست و بحث آن در وزارت بهداشت هنوز موجه نیست. صنعت مرغ ما در حاشیه زیان است، صادرات مرغ، پا و خمیر مرغ از جمله محصولاتی است که موجب صرفه‌جویی تولیدی می‌شود و به همین دلیل باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند.

رئیس سازمان دامپزشکی کشور در پاسخ به مسائلی که مطرح شد، از تلاش بی‌وقفه نیروهای سازمان برای نظارت بر 320 هزار واحد تولیدی گفت.

مهدی خلج گفت: وزارت جهاد برای اینکه مانعی از سر راه صادرکننده حذف شود در ابتدای سال بخشنامه‌ای را ارسال کرده که محصولات طیور نیازی به مجوز وزارت جهاد ندارد، اما باید مجوز بهداشتی از سازمان دامپزشکی را بگیرند.

وی ادامه داد: در زمینه خمیر مرغ با سازمان غذا و دارو و سازمان ملی استاندارد جلساتی داشتیم و می‌خواهیم به نتیجه‌ای شفاف در این زمینه برسیم. در این زمینه تقاضا کردیم به خاطر اقتصاد بهداشت محور حمایت‌های لازم را به عمل آوریم.

در پایان هفتمین نشست کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران موضوعاتی نظیر استاندارد شیر خام، رفع مشکلات واردکنندگان گوشت، بهسازی خوراک دام، عدم تولید خوراک دام در واحدهای پرورشی، نظارت یکسان بر واحدهای صنفی و صنعتی، کمک برای دریافت یارانه صادراتی برای مرغ خام و تخم مرغ مورد بحث و بررسی قرار گرفت. فعالان صنعت غذای کشور با ذکر مسائل و مشکلات در حوزه‌های مرتبط خود خواستار چاره‌جویی سازمان دامپزشکی شدند.